تأثیر محلول پاشی برگی اوره و برخی آمینواسید ها برخصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و متابولیکی گیاه شاه اسپرم (tanacetum balsamita l).

شاه اسپرم (chrysanthemum balsamita l.)، یک گیاه علفی، ریزوم دار و چند ساله متعلق به تیره کلاپرک سانان است که استفاده های فراوانی در طب سنتی و صنایع داروسازی و غذایی دارد. به منظور بررسی کاربرد برگی منابع مختلف نیتروژن بر و برخی ویژگی های مورفولوژیکی و کمیت و کیفیت اسانس گیاه شاه اسپرم، یک آزمایشی در طرح کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی اوره (در غلظت های 1، 2 و 3 درصد)، اسیدآسپارتیک (در غلظت های 50، 100 و 200 میلی گرم در لیتر)، اسیدگلوتامیک (در غلظت های50، 100 و 200 میلی گرم در لیتر) و شاهد (بدون کاربرد نیتروژن) بودند. نتایج نشان داد که استعمال برگی نیتروژن تأثیر معنی دار بر قطر ساقه و عملکرد پیر رویشی خشک به ترتیب در تیمار 200 میلی گرم در لیتر اسیدآسپارتیک و شاهد بدست آمد. با افزایش غلظت اسیدآمینه ها، تمام صفات رشدی (بجز طول میانگره) افزایش یافت. تأثیر اوره بر صفات رویشی فاقد روند مشخصی بود. محتوی کلروفیل (a، b و کل) در تیمارهای کاربرد نیتروژن بیشتر از تیمار شاهد بود. مجموع قندهای محلول و مقادیر پروتئین و پرولین با افزایش غلطت های اسیدآمینه ها افزایش یافت در حالی که مقادیر این ترکیبات در تیمار اوره 2 درصد بیشتر از اوره 1 و 3 درصد بود. غلظت های نیتروژن و پتاسیم در برگ ها با کاربرد برگی نیتروژن افزایش یافت. در حالی که غلظت فسفر در تیمار شاهد بیشتر از تیمارهای کاربرد نیتروژن بود. محتوی اسانس در تیمار شاهد و 50 میلی گرم در لیتر اسیدآسپارتیک (0/84 میلی لیتر در 100 گرم ماده خشک) بیشتر از بقیه تیمارها بود. کمترین محتوی اسانس (0/54میلی لیتر در 100 گرم ماده خشک) نیز در تیمار 1 درصد اوره مشاهده شد. که اختلاف معنی دار باسایر تیمارها داشت. عملکرد اسانس در تیمارهای کاربرد اسیدآمینه بیشتر از تیمارهای کاربرد اوره و شاهد بود. نتایج آنالیز اسانس بوسیله دستگاه های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی نشان داد که 20 ترکیب در اسانس تیمارهای مختلف شناسایی گردیده است. کارون (67/43-55/54 درصد) و آلفاتوجون (15/16-10/32 درصد) اجزاء غالب شناسایی شده در اسانس بودند. همچنین منوترپن های اکسیژن دار مهمترین گروه از ترکیبات شناسایی شده در اسانس را تشکیل می دادند.